آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- انواع خال
- خال‌های مادرزادی
- خال‌های اکتسابی (خال‌های معمولی)
- خال‌های غیر معمول (خال‌های دیسپلاستیک)
- خال‌های اسپیتز
- علل ایجاد خال‌های جدید
- علائم هشدار دهنده مربوط به خال
- ملانوما یا خال‌های سرطانی
- چکاپ پوست
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
خال‌ها بسیار شایع هستند و اکثر مردم یک یا چند خال دارند. خال‌ها غلظت سلول‌های تولید کننده رنگدانه (ملانوسیت‌ها) در پوست شما هستند. افرادی که پوست روشن دارند بیشتر خال دارند.
علت ایجاد خال به خوبی شناخته نشده است. تصور می‌شود در بیشتر موارد این اثر متقابل عوامل ژنتیکی و آسیب خورشید باشد.
خال‌ها معمولا در دوران کودکی و نوجوانی ظاهر می‌شوند و با رشد، اندازه و رنگ آن‌ها تغییر می‌کند. خال‌های جدید معمولاً در مواقعی ظاهر می‌شوند که سطح هورمون‌ها تغییر می‌کند، مانند دوران بارداری.
بیشتر خال‌ها کمتر از 1.4 اینچ قطر دارند. رنگ خال از صورتی تا قهوه‌ای تیره یا سیاه متغیر است. آن‌ها می‌توانند در هر نقطه از بدن، به تنهایی یا به صورت گروهی وجود داشته باشند.
تقریباً همه خال‌ها خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. اما احتمال سرطانی شدن خال‌های جدید در بزرگسالان بیشتر از خال‌های قدیمی است. اگر یک خال جدید در سنین بالا ظاهر شد، یا اگر ظاهر خال تغییر کرد، باید به متخصص پوست مراجعه کنید تا از سرطانی نبودن آن اطمینان حاصل کنید.
انواع خال
انواع مختلفی از خال‌ها وجود دارد که بر اساس زمان ظاهر شدن، شکل ظاهری و خطر سرطانی شدن آن‌ها طبقه‌بندی می‌شوند.
خال‌های مادرزادی
خال‌های مادرزادی از نظر اندازه، شکل و رنگ بسیار متفاوت هستند. حدود 0.2 تا 2.1 درصد از نوزادان با خال مادرزادی متولد می‌شوند.
برخی از خال‌های مادرزادی ممکن است زمانی که کودک بزرگ شد قابل درمان باشند، برای مثال در سن 10 تا 12 سالگی هنگامی که فرد می‌تواند بی‌حسی موضعی را تحمل کند می‌توان اقدام به درمان کرد. گزینه‌های درمانی عبارتند از:
- عمل جراحي
- برداشت خال با دستگاه پلکسر (پلاسماجت)
- بازسازی پوست (درم ابریژن)
- تراشیدن پوست (برش) لایه‌های بالایی پوست
- لایه‌برداری شیمیایی برای روشن شدن
- ابلیشن لیزری برای روشن شدن
ریسک‌ها
خال‌های مادرزادی بزرگتر خطر بدخیم شدن در بزرگسالی را دارند (4 تا 6 درصد). تغییرات در رشد، رنگ، شکل یا درد خال مادرزادی باید توسط پزشک ارزیابی شود.
خال‌های اکتسابی (خال‌های معمولی)
خال‌های اکتسابی خال‌هایی هستند که پس از تولد روی پوست ظاهر می‌شوند. آن‌ها همچنین به عنوان خال معمولی نیز شناخته می‌شوند. آن‌ها می‌توانند در هر نقطه از پوست ظاهر شوند.
افراد با پوست روشن معمولاً بین 10 تا 40 عدد از این خال‌ها را دارند و بیشتر مستعد ایجاد اینگونه خال‌ها روی پوستشان هستند. اگر پوست تیره‌تر یا موهای تیره‌تری دارید، ممکن است خال‌های شما تیره‌تر از افراد با پوست روشن‌تر باشد.
خال‌های معمولی معمولا می‌توانند این ویژگی‌ها را داشته باشند:
- گرد یا بیضی شکل
- مسطح یا کمی برآمده یا گاهی گنبدی شکل
- صاف یا خشن
- یک رنگ (برنزه، قهوه‌ای، سیاه، قرمز، صورتی، آبی یا همرنگ پوست)
- بدون تغییر
- کوچک (1/4 اینچ یا کمتر)
- ممکن است مو داشته باشد.
ریسک‌ها
اگر بیش از 50 خال معمولی دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پوست هستید. اما به ندرت پیش می‌آید که یک خال معمولی سرطانی شود.
خال‌های غیر معمول (خال‌های دیسپلاستیک)
خال‌های غیر معمول که خال‌های دیسپلاستیک نیز نامیده می‌شوند، می‌توانند در هر جایی از بدن ظاهر شوند. خال‌های غیر معمول اغلب روی تن هستند، اما می‌توانند روی گردن، سر یا پوست سر نیز ایجاد و مشاهده شوند. آن‌ها به ندرت روی صورت ظاهر می‌شوند.
خال‌های خوش خیم آتیپیک ممکن است برخی از ویژگی‌های مشابه ملانوم (نوعی سرطان پوست) را داشته باشند. بنابراین، چک کردن منظم پوست و نظارت بر هرگونه تغییر در خال‌ها بسیار مهم است.
خال‌های غیر معمول پتانسیل سرطانی شدن را دارند. اما تخمین زده می‌شود که از هر 10000 خال غیر معمول فقط یکی از آن‌ها به خال سرطانی تبدیل می‌شود.
خال‌های غیر معمول به دلیل ظاهرشان به عنوان “جوجه اردک زشت” خال‌ها شناخته می‌شوند.
به طور کلی خال‌های غیر معمول ویژگی‌های زیر را دارند:
- شکل نامنظم با حاشیه‌های ناهموار
- رنگ‌های متنوع: ترکیبی از قهوه‌ای، قهوه‌ای، قرمز و صورتی
- سنگریزه در بافت
- 6 میلی‌متر یا بیشتر
- در افراد با پوست روشن شایع‌تر است.
- در افرادی که در معرض آفتاب زیاد قرار دارند، شایع‌تر است.
ریسک‌ها
اگر موارد زیر را داشته باشید، خطر ابتلا به ملانوم بیشتر است:
- چهار یا بیشتر خال غیر معمولی
- یک رابطه خویشاوندی خونی با کسی که ملانوم دارد یا داشته است.
اگر اعضای خانواده شما تعداد زیادی خال غیر معمول دارند، ممکن است سندرم ملانوم مول چندگانه غیر معمول خانوادگی (FAMMM) داشته باشید. خطر ابتلا به ملانوم در شما 17.3 برابر بیشتر از افرادی است که سندرم FAMMM ندارند.
خال‌های اسپیتز
این نوع نادر خال شباهت زیادی به ملانوما دارد، اما سرطانی نیست. معمولاً در کودکان با پوست روشن و جوانان زیر 20 سال ایجاد می‌شود. گاهی اوقات، پزشکان تشخیص خال اسپیتز و ملانوم را دشوار می‌دانند و ممکن است حذف آن را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه توصیه کنند.
خال‌های اسپیتز به سرعت رشد می‌کنند و می‌توانند از نظر اندازه از میلی‌متر تا یک سانتی‌متر یا بیشتر در قطر متفاوت باشند. سایر خصوصیات خال اسپیتز عبارتند از:
- شکل گرد و متقارن
- سطح صاف
- خطوط رنگدانه‌ای
علل ایجاد خال‌های جدید
علت ایجاد خال جدید در بزرگسالی به خوبی شناخته نشده است. خال‌های جدید ممکن است خوش خیم یا سرطانی باشند. علل ملانوما به خوبی مطالعه شده است، اما تحقیقات کمی در مورد علت ایجاد خال‌های خوش خیم وجود دارد.
احتمالا جهش‌های ژنتیکی در این موضوع دخیل هستند. یک مطالعه تحقیقاتی در سال 2015 گزارش داد که جهش‌های ژنتیکی ژن BRAF در 78 درصد خال‌های خوش خیم اکتسابی وجود دارد. جهش‌های BRAF در ایجاد ملانوم نقش دارند. اما فرآیندهای مولکولی دخیل در تبدیل خال خوش خیم به خال سرطانی هنوز شناخته نشده است.
اثر متقابل نور ماوراء بنفش (UV)، طبیعی و مصنوعی، با DNA باعث آسیب ژنتیکی می‌شود که می تواند منجر به ایجاد ملانوم و سایر سرطان‌های پوست شود. قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند در دوران کودکی یا جوانی رخ دهد و بعداً منجر به سرطان پوست شود.
دلایلی که ممکن است باعث ایجاد خال جدید شوند عبارتند از:
- افزایش سن
- پوست روشن و موهای روشن یا قرمز
- سابقه خانوادگی خال‌های غیر معمول
- پاسخ به داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند.
- پاسخ به سایر داروها، مانند برخی از آنتی بیوتیک‌ها، هورمون‌ها یا داروهای ضد افسردگی
- جهش‌های ژنتیکی
- آفتاب سوختگی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا برنزه کردن
احتمال سرطانی شدن خال‌های جدید بیشتر است. بررسی مطالعات موردی در سال 2017 نشان داد که 70.9 درصد ملانوم‌ها از یک خال جدید به وجود می‌آیند. اگر یک فرد بالغ با یک خال جدید هستید، مهم است که آن را توسط پزشک یا متخصص پوست بررسی کنید.
علائم هشدار دهنده مربوط به خال
هنگامی که یک خال قدیمی تغییر می‌کند، یا زمانی که یک خال جدید در بزرگسالی ظاهر می‌شود، باید برای بررسی آن به پزشک مراجعه کنید.
اگر خال شما خارش، خونریزی، ترشح یا درد دارد، فورا به پزشک مراجعه کنید.
ملانوما کشنده‌ترین سرطان پوست است، اما خال‌ها یا لکه‌های جدید نیز ممکن است سرطان سلول بازال یا سلول سنگفرشی باشند. این‌ها معمولاً در مناطقی که در معرض نور خورشید هستند مانند صورت، سر و گردن ظاهر می‌شوند و به راحتی قابل درمان هستند.
علائم دیگری که باید مراقب آن‌ها بود عبارتند از:
- روشن شدن خال، از جمله هاله سفید در اطراف لبه آن
- خونریزی یا ناراحتی ناشی از خال
- خالی که بسیار متفاوت از سایر خال‌های فرد به نظر می‌رسد.
برخی از متخصصان پوست ممکن است به افراد توصیه کنند که هر ماه از نواحی دارای خال‌های زیاد، مانند پشت، عکس بگیرند تا تغییرات را تشخیص دهند.
بررسی نواحی مانند ناخن‌ها، پاها و دست‌ها نیز مهم است زیرا ملانوم می‌تواند در این مکان‌ها نیز ایجاد شود.
ملانوما یا خال‌های سرطانی
در اینجا یک راهنما برای تشخیص خال‌های مستعد ملانوم که توسط آکادمی پوست آمریکا تهیه شده است، آورده شده:
- شکل نامتقارن: هر نیمه از خال متفاوت است.
- مرز: خال دارای مرزهای نامنظم است.
- رنگ: خال تغییر رنگ داده و یا رنگ‌های متعدد یا مختلط دارد.
- قطر: خال بزرگتر می‌شود – بیش از 1/4 اینچ قطر.
- در حال تکامل: اندازه، رنگ، شکل یا ضخامت خال بطور مداوم تغییر می‌کند.
چکاپ پوست
بررسی منظم پوست می‌تواند به تشخیص تغییرات خال کمک کند. بیش از نیمی از سرطان‌های پوست در قسمت‌هایی از بدن اتفاق می‌افتد که به راحتی می‌توانید آن‌ها را ببینید. یافتن ملانوم در قسمت‌هایی از بدن که در برابر نور خورشید محافظت می‌شوند غیر معمول است. شایع‌ترین نقاط بدن برای ملانوم در زنان، بازوها و پاها هستند. برای مردان، شایع‌ترین محل‌های ملانوم پشت، تن، سر و گردن است.
افرادی که رنگ پوستشان سفید نیست، به طور کلی احتمال خطر کمتری برای ابتلا ملانوم دارند. اما محل ملانوما برای افراد رنگین پوست متفاوت است. مکان‌های معمولی برای ملانوم در میان افراد غیرسفید عبارتند از:
- کف پاها
- کف دست‌ها
- بین انگشتان پا و انگشتان دست
- زیر ناخن‌های پا یا دست
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
خال‌هایی که در بزرگسالی ظاهر می‌شوند باید همیشه توسط پزشک بررسی شوند. توصیه می‌شود که افراد سالانه توسط متخصص پوست معاینه پوست شوند. اگر در معرض خطر ابتلا به ملانوم هستید، پزشک ممکن است هر شش ماه یک بار معاینه پوست را توصیه کند. اگر خالی دارید که تغییر می‌کند، به خصوص خالی که یک یا چند ویژگی ارائه شده توسط آکادمی پوست آمریکا (که در بخش‌های قبل بیان شد) را دارد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
خبر خوب این است که تشخیص زودهنگام ملانوم منجر به مزایای قابل توجهی برای بقا می‌شود. میزان بقای 10 ساله برای ملانوم که زود تشخیص داده می‌شود 93 درصد است.
