آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- بثورات پوستی چیست؟
- علل شایع ایجاد بثورات پوستی چیست؟
- انواع بثورات پوستی چیست؟
- بثورات ناشی از اگزما
- بثورات ناشی از گرانولوم حلقوی
- بثورات ناشی از لیکن پلان
- بثورات ناشی از پیتریازیس روزه‌آ
ممکن است اسم بثورات پوستی به گوشتان خورده باشد و با توجه به اسم عجیب و غریب آن این سوال به ذهنتان خطور کرده باشد که بثورات پوستی چیست؟! به طور کل می‌توان گفت بثورات پوستی نوعی ضایعه پوستی است. در این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم و همچنین انواع مختلف مشکلات پوستی که یکی از علائم آن‌ها بثورات است بیان کرده و بصورت مختصر توضیح دهیم. بثورات پوستی تغییرات غیر طبیعی در رنگ یا بافت پوست هستند. آن‌ها معمولاً ناشی از التهاب پوست هستند که می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد.
انواع مختلفی از بثورات از جمله اگزما، گرانولوم حلقوی، لیکن پلان و پیتریازیس روزه‌آ وجود دارد. در ادامه به ارائه توضیحاتی در مورد هریک از موارد ذکر شده می‌پردازیم.
بثورات پوستی چیست؟
بثورات پوستی (Rash) به عنوان بروز گسترده ضایعات پوستی تعریف می‌شود. این یک اصطلاح پزشکی بسیار گسترده است. بثورات شامل تغییراتی در رنگ، احساس یا بافت پوست می‌شود. بثورات‌ها می‌توانند از نظر ظاهری بسیار متفاوت باشند و دلایل بالقوه زیادی برای ایجاد آن‌ها وجود دارد. به دلیل تنوع آن‌ها، طیف وسیعی از درمان‌ها نیز برای آن وجود دارد. بثورات پوستی می‌تواند فقط در یک قسمت کوچک بدن ظاهر شود و یا می‌تواند ناحیه بزرگی را بپوشاند.
بثورات به اشکال مختلف ظاهر می‌شود و علل شایع آن عبارتند از درماتیت تماسی، عفونت‌های بدن و واکنش‌های آلرژیک به مصرف دارو. آن‌ها می‌توانند خشک یا مرطوب، ناهموار یا صاف، ترک خورده یا تاول‌دار باشند. آن‌ها همچنین می‌توانند دردناک، خارش‌دار و حتی با تغییر رنگ پوست همراه باشند.
بثورات‌ها میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهند. برخی از بثورات‌ها ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند و خود به خود برطرف شوند، برخی را می‌توان در خانه درمان کرد. برخی دیگر ممکن است نشانه مشکل جدی‌تری باشند.
علل شایع ایجاد بثورات پوستی چیست؟
تعدادی از علل بالقوه ایجاد بثورات، از جمله آلرژی، بیماری‌ها، واکنش‌ها و داروها هستند. آن‌ها همچنین می‌توانند در اثر عفونت‌های باکتریایی، قارچی، ویروسی یا انگلی ایجاد شوند.
درماتیت تماسی
یکی از شایع‌ترین علل بثورات پوستی درماتیت تماسی است و زمانی رخ می‌دهد که پوست نسبت به چیزی که آن را لمس کرده و با آن تماس داشته است، واکنش نشان دهد. پوست ممکن است قرمز و ملتهب شود و بثورات ترشحاتی تولید کند. علل شایع درماتیت تماسی عبارتند از:
- رنگ‌های شیمیایی استفاده شده در برخی از لباس‌ها
- محصولات زیبایی
- گیاهان سمی مانند پیچک سمی و سماق
- مواد شیمیایی مانند لاتکس یا لاستیک
داروها
برخی از داروها می‌توانند باعث ایجاد بثورات در برخی افراد شوند. این ممکن است یک عارضه جانبی یا یک واکنش آلرژیک باشد. همچنین، برخی از داروها، از جمله برخی از آنتی بیوتیک‌ها، باعث حساسیت به نور می‌شوند. آن‌ها فرد را در برابر نور خورشید مستعد آسیب می‌کنند. واکنش حساسیت به نور شبیه آفتاب سوختگی به نظر می‌رسد.
عفونت‌ها
عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا قارچی نیز می‌تواند باعث ایجاد بثورات شود. این بثورات بسته به نوع عفونت متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، کاندیدیاز، یک عفونت قارچی رایج، باعث ایجاد بثورات خارش‌دار می‌شود که عموماً در چین‌های پوست ظاهر می‌شود. در صورت مشکوک بودن به عفونت مراجعه به پزشک ضروری است.
شرایط خود ایمنی
یک وضعیت خودایمنی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی فرد شروع به حمله به بافت‌های سالم بدن می‌کند. بسیاری از بیماری‌های خودایمنی وجود دارند که برخی از آن‌ها می‌توانند باعث ایجاد بثورات شوند. برای مثال، لوپوس وضعیتی است که سیستم ایمنی بدن بخش‌هایی از آن از جمله پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
انواع بثورات پوستی چیست؟
انواع مختلفی از بثورات از جمله اگزما، گرانولوم حلقوی، لیکن پلان و پیتریازیس روزه‌آ وجود دارد. در ادامه به طور مختصر به بررسی هریک از موارد ذکر شده خواهیم پرداخت.
بثورات ناشی از اگزما
اگزما یک اصطلاح کلی است که چندین بیماری مختلف را توصیف می‌کند که در آن پوست ملتهب، قرمز، پوسته پوسته و خارش‌دار می‌شود. اگزما یک بیماری شایع پوستی است و درماتیت آتوپیک (که اگزمای آتوپیک نیز نامیده می‌شود) یکی از شایع‌ترین اشکال اگزما است. اگزما می‌تواند بزرگسالان یا کودکان را مبتلا کند. همچنین این وضعیت مسری نیست.
علل ایجاد اگزما: به طور قطع مشخص نیست که چه چیزی باعث ایجاد اگزمای آتوپیک می‌شود، اما این بیماری اغلب بر افرادی که سابقه خانوادگی آلرژی دارند تأثیر می‌گذارد. اگر فردی به اگزما مبتلا باشد، ممکن است خودش یا یکی از اعضای خانواده‌اش به تب یونجه و یا آسم نیز مبتلا باشند. برخی از عوامل می‌توانند باعث تشدید اگزما شوند. محرک‌هایی که موجب تشدید اگزما می‌شوند عبارتند از:
- استرس
- محرک‌های پوستی (از جمله صابون‌ها، محصولات مراقبت از پوست یا برخی پارچه‌ها)
- آلرژن ها و آب و هوا
علائم اگزما: شکل ظاهری اگزما می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. در بزرگسالان، اگزما اغلب دست‌ها، آرنج‌ها و نواحی خمیده مانند داخل آرنج و پشت زانو را درگیر می‌کند. در کودکان خردسال، اگزما اغلب در داخل آرنج، پشت زانو و روی صورت، پشت گردن و پوست سر ظاهر می‌شود. علائم و نشانه‌های اگزمای آتوپیک عبارتند از:
- خارش
- قرمزی پوست
- پوست خشک و پوسته پوسته شده که ممکن است در اثر خراش طولانی مدت ضخیم و چرمی شود.
- تشکیل تاول‌های کوچک پر از مایع که ممکن است هنگام خراشیدن بترکند و چرک ترشح کنند.
- عفونت نواحی شکسته پوست
تشخیص اگزما: برای تشخیص اگزمای آتوپیک، پزشک پوست فرد را بررسی می‌کند و در مورد علائم از فرد سوال می‌کند. آن‌ها ممکن است از بخشی از پوسته‌ها نمونه‌گیری کرده و آن را آزمایش کنند تا احتمال وجود سایر بیماری‌ها یا عفونت‌های پوستی را رد کنند.
درمان اگزما: می‌توانید اگزما را با مرطوب‌کننده‌هایی که بدون عطر و حاوی موادی مانند سرامید، گلیسیرین و روغن معدنی هستند، درمان کنید. داروها شامل کرم‌ها و پمادهای بدون نسخه حاوی هیدروکورتیزون استروئیدی هستند (به عنوان مثال کورتیزون-10، کورت اید، اگزما درمارست، اگزما نئوسپورین). این محصولات ممکن است به کنترل خارش، تورم و قرمزی مرتبط با اگزما کمک کنند. کرم‌های کورتیزون قوی و همچنین قرص‌ها و آمپول‌های کورتیزون نیز برای موارد شدیدتر استفاده می‌شوند. البته باید توجه داشت که در صورت استفاده خودسرانه و در دزهای بالا داروهای کورترواستروئیدی با عوارض جانبی بسیاری همراه خواهند بود. برای افراد مبتلا به اگزمای خفیف تا متوسط، تعدیل کننده‌های ایمنی موضعی (TIMs) می‌تواند کمک کننده باشد. TIMS از جمله محصولات با نام تجاری Elidel و Protopic با تغییر پاسخ ایمنی بدن به آلرژن‌ها عمل می‌کند و از شعله‌ور شدن اگزما جلوگیری می‌کند.
کریزابورول (Eucrisa) پمادی برای پسوریازیس خفیف تا متوسط در افراد 2 سال و بالاتر است.
Dupilumab (Dupixent) یک آنتی بادی مونوکلونال تزریقی است که در بیماران مبتلا به درماتیت آتوپیک متوسط تا شدید استفاده می‌شود. در اکثر بیماران خارش را به سرعت برطرف می‌کند.
داروهای دیگری که ممکن است برای افراد مبتلا به اگزما استفاده شود عبارتند از آنتی بیوتیک‌ها (برای درمان پوست آلوده) و آنتی هیستامین‌ها (برای کمک به کنترل خارش).
فتوتراپی یکی دیگر از درمان‌هایی است که به برخی از افراد مبتلا به اگزما کمک می‌کند. نشان داده شده است که امواج ماوراء بنفش موجود در نور خورشید به درمان برخی از اختلالات پوستی از جمله اگزما کمک می‌کند. فتوتراپی از اشعه ماوراء بنفش یا فرابنفش A (UVA) یا ماوراء بنفش B (UVB) که از لامپ‌های مخصوص ساطع می‌شوند برای درمان افراد مبتلا به اگزمای شدید استفاده می‌کند. خطرات مرتبط با فتوتراپی شامل سوزش (معمولاً شبیه آفتاب سوختگی خفیف)، خشکی پوست، خارش پوست، کک و مک و احتمال پیری زودرس پوست است.
پیشگیری از اگزما: هیچ راهی برای پیشگیری از اگزمای آتوپیک وجود ندارد، اما برای بهبود علائم می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- کاهش استرس
- اجتناب از مواد زبر (مثلا پشم) و مواد شیمیایی مانند صابون‌های تند، شوینده‌ها و حلال‌ها
- مرطوب نگه داشتن پوست
- اجتناب از تغییرات ناگهانی دما یا رطوبت
- اجتناب از موقعیت‌هایی که باعث تعریق و گرمازدگی می‌شود.
بثورات ناشی از گرانولوم حلقوی
گرانولوم حلقوی یک بیماری مزمن پوستی است که شامل یک بثورات دایره‌ای شکل با برجستگی‌های قرمز (پاپول) است. اغلب، این بیماری کودکان و بزرگسالان جوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گرانولوم حلقوی اندکی در دختران شایع‌تر است و معمولاً در افرادی که سالم هستند دیده می‌شود. گرانولوم حلقوی مسری نیست.
علل ایجاد گرانولو حلقوی: دقیقا مشخص نیست که چه چیزی باعث ایجاد گرانولوم حلقوی می‌شود. گاهی اوقات عوامل زیر باعث ایجاد آن می‌شوند:
- نیش حیوانات یا حشرات
- عفونت‌هایی مانند هپاتیت
- تست‌های پوستی سل
- واکسیناسیون‌ها
- قرارگیری در معرض نور خورشید
- صدمات جزئی پوست
- مواد مخدر
علائم گرانولوم حلقوی: افرادی که گرانولوم حلقوی دارند معمولا متوجه یک یا چند حلقه از برجستگی‌های کوچک و سفت در پشت ساعد، دست‌ها یا پاهای خود می‌شوند. بثورات ناشی از آن ممکن است خفیف خارش‌دار باشد.
تشخیص گرانولوم حلقوی: پزشک می‌تواند آن را تشخیص دهد. آن‌ها ممکن است از بیوپسی پوست برای تایید گرانولوم حلقوی استفاده کنند.
درمان گرانولوم حلقوی: درمان گرانولوم حلقوی معمولاً ضروری نیست، مگر به دلایل زیبایی. در برخی موارد، کرم‌ها یا پمادهای استروئیدی می‌توانند به ناپدید شدن برآمدگی‌ها کمک کنند. برخی از پزشکان ممکن است تصمیم بگیرند ضایعات را با نیتروژن مایع منجمد کنند یا استروئیدها را مستقیماً به حلقه‌های برآمدگی تزریق کنند. در موارد جدی می توان از درمان با اشعه ماوراء بنفش یا داروهای خوراکی استفاده کرد.
بثورات ناشی از لیکن پلان
لیکن پلان یک اختلال شایع پوستی است که باعث ایجاد برجستگی‌های براق و صاف می‌شود. آن‌ها اغلب شکل زاویه‌ای و رنگ مایل به قرمز یا ارغوانی دارند. لیکن پلان می‌تواند در هر جایی از پوست ظاهر شود، اما اغلب قسمت‌های داخلی مچ دست و مچ پا، ساق پا، پشت و گردن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برخی از افراد دارای لیکن پلان دارای علائم در داخل دهان، ناحیه تناسلی، پوست سر و ناخن هستند. همچنین ممکن است مجموعه‌های ضخیمی از برجستگی‌ها به خصوص روی ساق پا ایجاد شود. لیکن پلان اغلب بزرگسالان 30-70 ساله را مبتلا می‌کند. در افراد خیلی جوان یا مسن شایع نیست.
علل ایجاد لیکن پلان: پزشکان فکر می‌کنند لیکن پلان یک بیماری خود ایمنی است، به این معنی که سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند. اما آن‌ها دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث ایجاد آن می‌شود. گاهی اوقات لیکن پلان ناشی از یک عامل محرک مانند هپاتیت B یا هپاتیت C است. پزشکان آن را واکنش لیکنوئید می‌نامند. اگر فرد به داروهایی برای درمان فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی و آرتریت حساسیت داشته باشد، ممکن است دچار بثورات پوستی از نوع لیکن پلان شود. همچنین لیکن پلان مسری نیست.
علائم لیکن پلان: علائم و نشانه‌های این بیماری عبارتند از برجستگی‌های براق و صاف که به رنگ بنفش یا قرمز مایل به ارغوانی است. اغلب خارش دارد. وقتی لیکن پلان روی پوست سر فرد ظاهر می‌شود، می‌تواند منجر به ریزش مو شود. لیکن پلان ناخن می‌تواند باعث شکنندگی یا شکافتن ناخن شود.
تشخیص لیکن پلان: پزشک می‌تواند لیکن پلان را از نظر ظاهری یا با استفاده از بیوپسی پوست تشخیص دهد. برای این روش، آن‌ها کمی از پوست ناحیه آسیب دیده نمونه برمی‌دارند و برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستند.
درمان لیکن پلان: لیکن پلان قابل درمان نیست، اما می‌توان علائم را با داروهای ضد خارش مانند آنتی هیستامین‌ها (به عنوان مثال، بنادریل یا دیفن هیدرامین) کنترل کرد. اگر لیکن پلان تنها قسمت کوچکی از بدن را تحت تاثیر قرار داده باشد، می‌توان کرم دارویی را روی ناحیه آسیب دیده مالید. در موارد شدیدتر، پزشکان ممکن است آمپول‌های استروئیدی، پردنیزون یا سایر داروهایی که سیستم ایمنی فرد را سرکوب می‌کنند، تجویز کنند. آن‌ها همچنین ممکن است رتینوئید تجویز کنند یا نور درمانی را امتحان کنند.
بثورات ناشی از پیتریازیس روزه‌آ
پیتریازیس روزه‌آ یک بثورات پوستی شایع است که معمولاً خفیف است. این عارضه اغلب با یک لکه بزرگ، پوسته پوسته و صورتی از پوست روی سینه یا پشت فرد شروع می‌شود. در مرحله بعد فرد به سرعت متوجه یک تکه پوست صورتی خواهد شد که به دنبال آن نواحی بیشتری از پوست را می‌پوشاند. پوست فرد خارش‌دار و قرمز یا ملتهب خواهد شد. تعداد و اندازه لکه‌ها می‌تواند متفاوت باشد.
علل ایجاد پیتریازیس روزه‌آ: به طور دقیق مشخص نیست چه چیزی باعث پیتریازیس روزه‌آ می‌شود. اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد پیتریازیس روزه‌آ ممکن است توسط یک ویروس ایجاد شود، زیرا بثورات ناشی از آن شبیه برخی بیماری‌های ویروسی است. به نظر نمی‌رسد که بثورات از فردی به فرد دیگر سرایت کند.
علائم پیتریازیس روزه‌آ: علامت اولیه پیتریازیس روزه‌آ، ناحیه بزرگ، پوسته پوسته و صورتی از پوست است که به دنبال آن لکه‌های خارش‌دار، ملتهب یا قرمز بیشتری ایجاد می‌شود. پیتریازیس روزه‌آ کمر، گردن، قفسه سینه، شکم، بالای بازوها و پاها را درگیر می‌کند. بثورات ناشی از آن می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
تشخیص پیتریازیس روزه‌آ: پزشک معمولاً می‌تواند پیتریازیس روزه‌آ را با مشاهده آن تشخیص دهد. آن‌ها ممکن است آزمایش خون انجام دهند، پوست فرد را خراش دهند، یا بیوپسی پوست را برای رد سایر بیماری‌های پوستی انجام دهند.
درمان پیتریازیس روزه‌آ: اگر مورد شما خفیف است، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. حتی موارد جدی‌تر نیز گاهی خود به خود از بین می‌روند. آنتی هیستامین‌های خوراکی (مانند دیفن هیدرامین)، داروهای بدون نسخه که روی پوست خود می‌مالید، و استروئیدهای تجویزی می‌توانند به تسکین خارش کمک کنند. زخم‌ها ممکن است با قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا اشعه ماوراء بنفش سریعتر بهبود یابند. اما بیش از حد آفتاب نگیرید. در بیشتر موارد، پیتریازیس روزه‌آ در عرض 12-6 هفته از بین می‌رود.
