- علائم آکنه چیست؟
- چه چیزی باعث ایجاد آکنه میشود؟
- چه عواملی باعث توسعه و پیشرفت آکنه میشود؟
- آکنه چگونه درمان میشود؟
- روشهای درمان خانگی
- روشهای درمان دارویی
- چگونه میتوان از ایجاد آکنه جلوگیری کرد؟
پوست دارای سوراخهای ریزی به نام منافذ است که میتواند توسط چربی، باکتری، سلولهای مرده پوست و آلودگیها مسدود شود. هنگامی که این اتفاق میافتد، ممکن است جوش یا “آکنه” ایجاد شود. در واقع آکنه یک بیماری مزمن و التهابی پوستی است که باعث ایجاد لکهها و جوشها بهویژه روی صورت، شانهها، پشت، گردن، سینه و بازوها میشود. جوشهای سرسفید، جوشهای سرسیاه، جوشها، کیستها و ندولها همه انواع آکنه هستند.
آکنه معمولا در دوران بلوغ، زمانی که غدد چربی فعال میشوند، رخ میدهد، اما در هر سنی ممکن است رخ دهد. خطرناک نیست، اما میتواند جای زخم پوستی یا اسکار را به جای بگذارد. غدد چربی تولید میکنند و این غدد توسط هورمونهای مردانه تولید شده توسط غدد فوق کلیوی در مردان و زنان تحریک میشوند. حداقل 85 درصد از مردم آکنه را بین سنین 12 تا 24 سال تجربه میکنند.
آکنه شایعترین بیماری پوستی است، اگرچه آکنه یک بیماری تهدید کننده زندگی و خطرناک نیست، اما میتواند دردناک باشد، به ویژه زمانی که شدید باشد. همچنین میتواند باعث تخریب روحیه افراد مبتلا به آکنه نیز شود. آکنهای که روی صورت ظاهر میشود میتواند بر اعتماد به نفس فرد تأثیر بگذارد و به مرور زمان ممکن است باعث ایجاد زخمهای فیزیکی و یا اسکار دائمی شود.
درمانهای موثر زیادی برای آکنه وجود دارد که هم تعداد جوشها را کاهش میدهد و هم احتمال ایجاد جای زخم را کاهش میدهد.
علائم آکنه چیست؟
آکنه تقریباً در هر جای بدن دیده میشود. بیشتر در صورت، پشت، گردن، سینه و شانهها ایجاد میشود. اگر آکنه دارید، معمولا متوجه جوشهایی میشوید که سفید یا سیاه هستند. جوشهای سرسیاه و سرسفید هر دو به عنوان کومدون شناخته میشوند. جوشهای سرسیاه در سطح پوست باز میشوند و به دلیل اکسیژن موجود در هوا ظاهر سیاهی پیدا میکنند. جوشهای سرسفید درست زیر سطح پوست بسته شده و ظاهری سفید پیدا میکنند.
در حالی که جوشهای سر سفید و سرسیاه شایعترین انواع جوش هستند، انواع دیگری از جوش نیز ممکن است در پوست ایجاد شوند. ضایعات التهابی بیشتر باعث ایجاد زخم در پوست میشوند. این شامل:
- جوش نوک تیز (papule): برآمدگیهای کوچک، قرمز و برجسته هستند که در اثر فولیکولهای مو ملتهب یا عفونی میشوند.
- جوش چرک دار (pustule): جوشهای کوچک قرمز رنگی هستند که در نوک خود چرک دارند.
- جوش کلوخی (nodule): تودههای جامد و اغلب دردناک زیر سطح پوست هستند.
- جوش کیستی (cyst): کیستها تودههای بزرگی هستند که در زیر پوست یافت میشوند و حاوی چرک هستند و معمولاً دردناک هستند.
چه چیزی باعث ایجاد آکنه میشود؟
آکنه زمانی اتفاق میافتد که منافذ پوست با چربی، پوست مرده یا باکتری مسدود میشود. هر یک از منافذ پوست سوراخی برای فولیکول است. فولیکول از یک مو و یک غده چربی (روغنی) تشکیل شده است. غده چربی سبوم (روغن) را آزاد میکند، که به سمت مو حرکت میکند، از منافذ خارج میشود و روی پوست ظاهر میگردد. سبوم پوست را روان و نرم نگه میدارد. یک یا چند مشکل در این فرآیند میتواند باعث ایجاد آکنه شود. برخی از این مشکلات عبارتند از:
- چربی بیش از حد توسط فولیکولها تولید میشود.
- سلولهای مرده پوست در منافذ جمع میشوند.
- باکتریها در منافذ جمع میشوند.
این مشکلات به ایجاد جوش کمک میکند. جوش زمانی ظاهر میشود که باکتری در منافذ مسدود شده رشد کند و روغن نتواند از آن خارج شود.
چه عواملی باعث توسعه و پیشرفت آکنه میشود؟
افسانهها در مورد اینکه چه چیزی به توسعه آکنه کمک میکند بسیار رایج است. بسیاری از مردم بر این باورند که غذاهایی مانند شکلات یا سیب زمینی سرخ کرده به توسعه آکنه کمک میکند. در حالی که هیچ اثبات علمی برای این ادعاها وجود ندارد، عواملی برای توسعه آکنه مطرح میشوند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- تغییرات هورمونی ناشی از بلوغ یا بارداری
- برخی داروها، مانند برخی از قرصهای ضد بارداری یا کورتیکواستروئیدها
- یک رژیم غذایی سرشار از قندهای تصفیه شده یا کربوهیدرات، مانند نان و چیپس
- داشتن والدینی که آکنه داشتهاند.
افراد در دوران بلوغ بیشتر در معرض خطر ابتلا به آکنه هستند. در این مدت بدن دچار تغییرات هورمونی میشود. این تغییرات میتواند باعث تولید چربی شود و منجر به افزایش خطر ایجاد آکنه شود. آکنه هورمونی مربوط به بلوغ معمولاً فروکش میکند یا حداقل با رسیدن به سن بلوغ بهبود مییابد.
آکنه چگونه درمان میشود؟
روشهای درمان خانگی
چند فعالیت مراقبتی وجود دارد که میتوانید در خانه انجام دهید تا از ایجاد جوش جلوگیری کنید و آکنه را از بین ببرید. درمانهای خانگی برای آکنه عبارتند از:
- روزانه پوست خود را با یک صابون ملایم تمیز کنید تا چربی اضافی و آلودگیها از بین برود.
- موهای خود را به طور مرتب شامپو بزنید و از روی صورت خود دور نگه دارید.
- از لوازم آرایشی مبتنی بر آب یا با برچسب “غیر کومدوژنیک” استفاده کنید.
- عدم فشار دادن یا برداشتن جوشها، که باعث پخش شدن باکتریها و چربی اضافی و نفوذ آنها به مناطق دیگر میشود.
- عدم استفاده از کلاه یا سربندهای تنگ
- دست نزدن به صورت
روشهای درمان دارویی
اگر خودمراقبتی به بهبود آکنه شما کمک نمیکند، چند داروی بدون نسخه برای بهبود آکنه در دسترس هستند. اکثر این داروها حاوی موادی هستند که میتوانند به کشتن باکتریها یا کاهش چربی روی پوست کمک کنند. این شامل:
- بنزوئیل پراکسید در بسیاری از کرمها و ژلهای آکنه وجود دارد. برای خشک کردن جوشهای موجود و جلوگیری از جوشهای جدید استفاده میشود. بنزوئیل پراکسید همچنین باکتریهای مولد آکنه را از بین میبرد.
- گوگرد یک ماده طبیعی با بوی متمایز است که در برخی از لوسیونها، پاک کنندهها و ماسکها یافت میشود.
- رزورسینول یک ماده کمتر رایج است که برای از بین بردن سلولهای مرده پوست استفاده میشود.
- اسید سالیسیلیک اغلب در صابونها و شستشوی آکنه استفاده میشود. به جلوگیری از بسته شدن منافذ کمک میکند.
گاهی اوقات، ممکن است این مواد نیز تاثیری بر بهبود آکنه نداشته باشند. اگر این اتفاق افتاد، ممکن است بخواهید به دنبال مشاوره پزشکی باشید. پزشک میتواند داروهایی را تجویز کند که ممکن است به کاهش علائم و جلوگیری از ایجاد اسکار کمک کند. این شامل:
- آنتیبیوتیکهای خوراکی یا موضعی که التهاب را کاهش داده و باکتریهای ایجاد کننده جوش را از بین میبرند. به طور معمول، آنتیبیوتیکها فقط برای مدت کوتاهی استفاده میشوند تا بدن مقاومتی ایجاد نکند و فرد را مستعد ابتلا به عفونت نکند.
- کرمهای موضعی تجویزی مانند رتینوئیک اسید یا بنزوئیل پراکسید قویتر اغلب قویتر از درمانهای بدون نسخه هستند. آنها به کاهش تولید چربی کمک میکنند. بنزوئیل پراکسید به عنوان یک عامل ضد باکتری عمل میکند که از مقاومت باکتریهای عامل آکنه در برابر آنتی بیوتیکها جلوگیری میکند. همچنین دارای خواص کمدون تخریب کننده و ضد التهابی متوسطی است.
- زنان مبتلا به آکنه هورمونی ممکن است با قرصهای ضد بارداری یا اسپیرونولاکتون درمان شوند. این داروها هورمونهایی را تنظیم میکنند که میتوانند از طریق کاهش تولید چربی باعث کاهش ایجاد آکنه شوند.
- ایزوترتینوئین (آکوتان) یک داروی مبتنی بر ویتامین A است که برای درمان موارد خاصی از آکنه کلوخی شدید استفاده میشود. این میتواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند، و تنها زمانی استفاده میشود که سایر درمانها کارساز نباشند.
پزشک ممکن است روشهایی را برای درمان آکنه شدید و جلوگیری از ایجاد اسکار توصیه کند. این روشها با از بین بردن پوست آسیب دیده و کاهش تولید چربی کار میکنند. آنها عبارتند از:
- فتودینامیک درمانی از دارو و نور یا لیزر مخصوص برای کاهش تولید چربی و باکتری استفاده میکند. سایر لیزرها ممکن است به تنهایی برای کمک به بهبود آکنه یا جای زخم استفاده شوند.
- درم ابریژن لایههای بالایی پوست را با یک برس چرخان از بین میبرد و بهترین روش برای درمان اسکار آکنه به جای درمان آکنه است. میکرودرم ابریژن یک درمان ملایمتر است که به حذف سلولهای مرده پوست کمک میکند.
- لایهبرداری شیمیایی لایههای بالایی پوست را از بین میبرد. لایه سطحی پوست برداشته میشود تا پوست کمتر آسیب دیده زیر آن نمایان شود. لایهبرداری شیمیایی میتواند اسکار خفیف آکنه را بهبود بخشد.
- اگر آکنه از کیستهای بزرگ تشکیل شده باشد، ممکن است پزشک تزریق کورتیزون را پیشنهاد دهد. کورتیزون یک استروئید است که به طور طبیعی توسط بدن تولید میشود. این میتواند التهاب را کاهش دهد و بهبودی را تسریع کند. کورتیزون معمولاً همراه با سایر درمانهای آکنه استفاده میشود.
چگونه میتوان از ایجاد آکنه جلوگیری کرد؟
جلوگیری از آکنه دشوار است. اما میتوانید اقداماتی را در خانه انجام دهید تا بعد از درمان از ایجاد مجدد آکنه جلوگیری کنید. این اقدامات عبارتند از:
- صورت خود را دو بار در روز با یک شوینده بدون چربی بشویید.
- استفاده از کرم ضد آکنه بدون نسخه برای از بین بردن چربی اضافی
- اجتناب از مواد آرایشی حاوی چربی
- پاک کردن آرایش و تمیز کردن کامل پوست قبل از خواب
- دوش گرفتن بعد از ورزش
- اجتناب از پوشیدن لباسهای تنگ
- داشتن یک رژیم غذایی سالم با حداقل قندهای تصفیه شده
- کاهش استرس