آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- گل مژه (Stye) چیست؟
- انواع گل مژه
- علت ایجاد گل مژه چیست؟
- چگونه می‌توان از ایجاد گل مژه جلوگیری کرد؟
- گل مژه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- گل مژه چگونه درمان می‌شود؟
گل مژه می‌تواند ناراحت کننده و آزاردهنده باشد. حتی اگر خیلی مراقب چشمان خود باشید، باز هم می‌توانید به گل مژه دچار شوید.
گل مژه در اثر عفونت باکتریایی در غده‌های چربی یا فولیکول مو روی پلک ایجاد می‌شود. این غدد و فولیکول‌ها می‌توانند با سلول‌های مرده پوست و سایر مواد زائد مسدود شوند. گاهی اوقات، باکتری‌ها در داخل آن به دام می‌افتند و باعث عفونت می‌شوند. این منجر به ایجاد یک توده متورم و دردناک به نام گل مژه می‌شود.
در ادامه به تشریح علت ایجاد گل مژه، روش‌های درمان و روش‌های جلوگیری از ابتلا به گل مژه می‌پردازیم.
گل مژه (Stye) چیست؟
گل مژه یک توده قرمز رنگ در لبه بیرونی پلک است. مملو از چرک و سلول‌های التهابی است، که در هنگام عفونی شدن یک غده یا فولیکول مسدود شده تولید می‌شود. هنگام لمس حساس است و می‌تواند بسیار دردناک باشد. پزشکان گل مژه را هوردولوم نیز می‌گویند.
انواع گل مژه
گل مژه می‌تواند در قسمت خارجی یا داخلی پلک اتفاق بیفتد.
- گل مژه خارجی: گل مژه‌های خارجی بسیار رایج‌تر از گل مژه‌های داخلی هستند. اکثر گل مژه‌های خارجی از فولیکول مژه شروع می‌شوند. گاهی اوقات، آن‌ها از یک غده روغنی (چربی) شروع می‌شوند. آن‌ها در لبه بیرونی پلک قرار دارند.
- گل مژه داخلی: گل مژه‌های داخلی بیشتر از غده روغنی (میبومین) که در بافت پلک وجود دارد، شروع می‌شود. آن‌ها در حین رشد به چشم فشار می‌آورند، بنابراین نسبت به گل مژه‌های خارجی دردناک‌تر هستند.
مانند یک جوش، چرک تولید شده توسط عفونت در داخل پوست پلک معمولا به سطح پلک می‌رسد و باعث ایجاد ورم و برجستگی زرد یا قرمز رنگ روی پلک می‌شود. سایر علائم گل مژه عبارتند از:
- تورم پلک
- ترشح زرد رنگ
- حساسیت به نور (فوتوفوبیا)
- احساس وجود جسمی خارجی در چشم
- احساس شن در چشم
- آبریزش چشم
- پوسته‌ای که در لبه پلک ایجاد می‌شود.
علت ایجاد گل مژه چیست؟
اغلب گل‌مژه‌ها توسط استافیلوکوک ایجاد می‌شوند، نوعی باکتری که روی پوست زندگی می‌کند و به طور معمول بی‌ضرر است. هنگامی که باکتری‌ها به چشم منتقل می‌شوند و در غده یا فولیکول مو گیر می‌افتند، باعث عفونت می‌شوند.
دست زدن یا مالش چشم رایج‌ترین راه برای انتقال باکتری است. برخی از عواملی که خطر ورود باکتری به چشم را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- خارش چشم ناشی از تب یونجه یا آلرژی
- التهاب پلک (بلفاریت)
- استفاده از ریمل یا خط چشم آلوده
- ترک آرایش یک شبه
- بیماری‌های پوستی، مانند روزاسه و درماتیت سبورئیک
- برخی از شرایط پزشکی مانند دیابت
- هر چیزی که احتمال مالیدن چشم را افزایش می‌دهد، مانند کم خوابی
همچنین عفونت چشم اغلب به دلیل مراقبت نادرست یا استفاده نادرست از لنزهای زیبایی یا پزشکی ایجاد می‌شود. رفتارهایی که خطر ابتلا به عفونت مرتبط با لنز را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- استفاده از لنزهایی که به درستی تمیز نشده‌اند
- لمس کردن لنز قبل از شستن دست‌ها
- در نیاوردن لنز در هنگام خواب
- استفاده از لنزها پس از انقضای آن‌ها
اگر قبلاً دچار گل مژه شده باشید، خطر ابتلا به گل مژه افزایش می‌یابد. گل مژه‌ها نیز می‌توانند پس از بهبودی دوباره عود کنند.
چگونه می‌توان از ایجاد گل مژه جلوگیری کرد؟
راه‌هایی که می‌توانید خطر ابتلا به گل مژه را کاهش دهید عبارتند از:
- از دست زدن یا مالیدن چشمان خود خودداری کنید.
- برای تسکین خارش ناشی از تب یونجه یا آلرژی از داروها استفاده کنید.
- بلفاریت، روزاسه و درماتیت سبورئیک را درمان کنید.
- لنزها را تمیز و ضد عفونی نگه دارید.
- قبل از دست زدن به لنزها دست‌های خود را بشویید.
- از لنز یکبار مصرف مجدد استفاده نکنید.
- دست‌های خود را با آب گرم و صابون بشویید یا از ضدعفونی کننده دست حاوی الکل استفاده کنید.
برخی از اقدامات احتیاطی که باید در حین مبتلا شدن به گل مژه انجام دهید عبارتند از:
- دست‌های خود را مرتب بشویید.
- از زدن ریمل یا خط چشم خودداری کنید.
- تمام لوازم آرایش قدیمی را دور بریزید.
- از لنز استفاده نکنید.
گل مژه‌ها مسری نیستند، اما باکتری‌ها می توانند از طریق لوازم آرایش آلوده منتقل شوند. هرگز نباید اجازه دهید دیگران از لوازم آرایش شما استفاده کنند، به خصوص ریمل و خط چشم.
همچنین لوازم آرایش را طبق دستورالعمل‌های کلی زیر به طور مرتب تعویض کنید:
- ریملی که روزانه استفاده می‌کنید، هر سه ماه یکبار عوض کنید.
- ریملی که گهگاه استفاده می‌کنید، هر شش ماه یکبار عوض کنید.
- خط چشم مایعی که استفاده می‌کنید، هر سه ماه یکبار عوض کنید.
- مداد چشم جامدی که استفاده می‌کنید، هر دو تا سه سال یکبار عوض کنید.
گل مژه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک معمولاً می‌تواند با نگاه کردن به آن گل مژه را تشخیص دهد. هیچ آزمایش خاصی لازم نیست.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
گل مژه‌ها معمولا بدون درمان تخصصی پزشکی بهتر می‌شوند. گاهی اوقات، مشکلی رخ می‌دهد که نیاز به ارزیابی پزشک دارد، مانند:
- گل مژه در عرض چند روز شروع به بهبود نمی‌کند.
- مجاری اشکی و داخل چشم خون می‌افتد.
- رشد سریع
- تورم زیادی وجود دارد.
- افزایش تورم یا علائم جدید عفونت می‌تواند به معنای ابتلا به عفونت شدید باشد.
اگر:
- بینایی شما تحت تاثیر قرار گرفته است، می‌تواند به معنای گسترش عفونت در پلک باشد.
- تورم و قرمزی در اطراف چشمان ایجاد می‌شود که می‌تواند نشان دهنده گسترش عفونت به پوست اطراف چشم باشد (سلولیت دور چشم).
گل مژه چگونه درمان می‌شود؟
- هرگز گل مژه را فشار ندهید یا سعی نکنید گل مژه را بیرون بیاورید. این می‌تواند عفونت را به بقیه پلک منتقل کند.
- اغلب گل مژه‌ها در عرض یک هفته خود به خود از بین می‌روند. اگر گل مژه در حال بهبودی نباشد، می‌توان از آنتی بیوتیک موضعی استفاده کرد.
- کمپرس گرم اولین درمان خانگی برای گل مژه است. می‌توانید با خیساندن یک حوله در آب داغ کمپرس گرم ایجاد کنید و آن را روی پلک بگذارید. یک کمپرس گرم می‌تواند:
- به ذوب شدن مواد سفت شده در گل مژه کمک می‌کند و به تخلیه راحت‌تر مواد کمک می‌کند.
- چرک را در یک گل مژه خارجی به سطح بکشاند و تا قبل از ترکیدن به سطح پوست برسد.
- غده را باز می‌کند و یک مسیر تخلیه برای چرک و مواد زائد به خصوص در گل مژه‌های داخلی ایجاد می‌کند.
- هنگام ابتلا به گل مژه استفاده از کمپرس گرم به مدت 10 تا 15 دقیقه سه تا چهار بار در روز توصیه می‌شود. استفاده از کمپرس گرم یک بار در روز می‌تواند از بروز گل مژه جدید یا عود کردن آن جلوگیری کند، اگر مستعد ابتلا به آن هستید.
- ماساژ گل مژه در حین یا بعد از کمپرس گرم به شکستن مواد و چرک موجود در گل مژه کمک می‌کند تا بهتر تخلیه شود. از نوک انگشتان تمیز خود استفاده کنید و به صورت دایره‌ای انگشتان را روی پلک حرکت دهید.
- شامپوی ملایم یا صابون ملایم روی یک سواب پنبه‌ای می‌تواند برای از بین بردن ورم و جلوگیری از پوسته پوسته شدن استفاده شود. ممکن است مقدار کمی خون در مجاری اشکی وجود داشته باشد که طبیعی است. اگر خون زیاد است، فورا به پزشک مراجعه کنید.
- اگر با وجود کمپرس گرم و آنتی‌بیوتیک‌های موضعی، گل مژه‌تان باقی بماند، پزشک ممکن است برش و درناژ را انجام دهد. این روش در مطب پزشک انجام می‌شود. به این صورت که پس از بی‌حس کردن پلک، پزشک یک برش کوچک ایجاد می‌کند و چرک و مواد زائد را تخلیه می‌کند. ماده‌ای که برداشته می‌شود معمولاً زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا تأیید شود که سرطان بسیار نادر اما قابل درمان به نام کارسینوم سباسه نیست.
- گاهی اوقات گل مژه به طور کامل بهبود نمی‌یابد و بدن آن را جدا می‌کند تا التهاب را مهار کند. این منجر به ایجاد یک توده لاستیکی روی پلک به نام شالازیون می‌شود. به نظر می‌رسد گل مژه است اما حساس یا دردناک نیست. برخلاف گل مژه، ناشی از التهاب است و نه عفونت.
