- اختلالات خوردن چیست؟
- چه چیزی باعث ایجاد اختلالات خوردن میشود؟
- انواع اختلالات خوردن چیست؟
- 1- اختلال بیاشتهایی عصبی
- 2- اختلال پرخوری عصبی
- 3- اختلال پرخوری دورهای
- 4- اختلال پیکا
- 5- اختلال نشخوار
- 6- اختلال اجتنابی/محدود کننده در مصرف غذا
- چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات خوردن قرار دارند؟
- عوارض اختلالات خوردن چیست؟
- چگونه میتوان از ابتلا به اختلالات خوردن پیشگیری کرد؟
اختلالات خوردن شرایط جدی مربوط به رفتارهای خوردن مداوم است که بر سلامت، احساسات و توانایی فرد برای عملکرد در بخشهای مهم زندگی تأثیر منفی میگذارد. شایعترین اختلالات خوردن عبارتند از بیاشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و اختلال پرخوری. اگرچه اصطلاح “خوردن” در نام این نوع اختلالات وجود دارد، اما اختلالات خوردن چیزی بیش از غذا است. آنها شرایط پیچیده سلامت روانی هستند که اغلب نیاز به مداخله متخصصان پزشکی و روانشناسی برای تغییر مسیر خود دارند.
بیشتر اختلالات خوردن شامل تمرکز بیش از حد بر وزن، شکل بدن و غذا است که منجر به رفتارهای خطرناک غذایی میشود. این رفتارها میتواند به طور قابل توجهی بر توانایی بدن فرد برای دریافت تغذیه مناسب تأثیر بگذارد. اختلالات خوردن میتواند به قلب، دستگاه گوارش، استخوانها و دندانها و دهان آسیب برساند و منجر به بیماریهای دیگر شود. اختلالات خوردن اغلب در سنین نوجوانی و جوانی ایجاد میشود، اگرچه ممکن است در سنین دیگر نیز ایجاد شود. با درمان، میتوانید به عادات غذایی سالمتر بازگردید و گاهی اوقات عوارض جدی ناشی از اختلال خوردن را برطرف کنید.
اختلالات خوردن چیست؟
اختلالات خوردن طیفی از شرایط روانی است که باعث ایجاد عادات غذایی ناسالم میشود. این اختلالات ممکن است با وسواس در مورد غذا، وزن بدن یا شکل بدن شروع شوند. در موارد شدید، اختلالات خوردن میتواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد و در صورت عدم درمان حتی ممکن است منجر به مرگ شود. کسانی که اختلالات غذا خوردن دارند میتوانند علائم مختلفی داشته باشند. با این حال، این علائم بیشتر شامل محدودیت شدید غذا خوردن، پرخوری یا رفتارهای پاکسازی افراطی بدن از مواد غذایی خورده شده مانند استفراغ یا ورزش بیش از حد است.
اگرچه اختلالات خوردن میتواند افراد با هر جنسیتی را در هر مرحله زندگی تحت تأثیر قرار دهد، اما اغلب در نوجوانان و زنان جوان گزارش میشود. در واقع، تا 13 درصد از جوانان ممکن است حداقل یک اختلال غذا خوردن را تا سن 20 سالگی تجربه کنند.
خلاصه اختلالات خوردن شرایط سلامت روانی هستند که با وسواس نسبت به غذا یا شکل بدن مشخص میشوند. آنها میتوانند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهند، اما بیشتر در بین زنان جوان شایع هستند.
چه چیزی باعث ایجاد اختلالات خوردن میشود؟
کارشناسان بر این باورند که اختلالات غذا خوردن ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد.
یکی از این موارد ژنتیک است. مطالعات دوقلو و فرزندخواندگی شامل دوقلوهایی که در بدو تولد از هم جدا شدهاند و توسط خانوادههای مختلف به فرزندخواندگی گرفته شدهاند، شواهدی ارائه میدهند که اختلالات خوردن ممکن است ارثی باشد. این نوع تحقیقات به طور کلی نشان داده است که اگر یکی از دوقلوها به اختلال غذا خوردن مبتلا شود، دیگری نیز به طور متوسط 50 درصد احتمال دارد که به یکی از انواع اختلالات خوردن مبتلا شود.
ویژگیهای شخصیتی یکی دیگر از دلایل است. به طور خاص، روان رنجوری (neuroticism)، کمالگرایی (perfectionism) و تکانشگری (impulsivity) سه ویژگی شخصیتی هستند که اغلب با خطر بالاتر ابتلا به اختلال غذا خوردن مرتبط هستند.
سایر علل بالقوه عبارتند از: فشار برای لاغری، ترجیحات فرهنگی برای لاغری، و قرار گرفتن در معرض رسانههایی که چنین ایدهآلهایی را ترویج میکنند. در واقع، به نظر میرسد که برخی از اختلالات غذا خوردن در فرهنگهایی که در معرض ایدهآلهای غربی لاغری قرار نگرفتهاند، کمتر وجود دارد. با این حال، آرمانهای پذیرفته شده فرهنگی لاغری در بسیاری از مناطق جهان بسیار وجود دارد. با این حال، در برخی کشورها، تعداد کمی از افراد در نهایت به اختلال غذا خوردن مبتلا میشوند. بنابراین، این اختلالات احتمالاً توسط ترکیبی از عوامل ایجاد میشوند. اخیراً، کارشناسان حدس میزنند که تفاوت در ساختار مغز و زیست شناسی نیز ممکن است در ایجاد اختلالات غذا خوردن نقش داشته باشد. به طور خاص، سطوح پیامرسانهای مغزی سروتونین و دوپامین ممکن است عواملی باشند که در این اختلالات نقش بازی میکنند. با این حال، قبل از نتیجهگیری مطمئن، به مطالعات بیشتری نیاز است.
خلاصه اختلالات غذا خوردن ممکن است توسط عوامل مختلفی ایجاد شود. این عوامل شامل ژنتیک، زیست شناسی مغز، ویژگیهای شخصیتی و ایدهآلهای فرهنگی است.
انواع اختلالات خوردن چیست؟
1- اختلال بیاشتهایی عصبی
بیاشتهایی عصبی احتمالاً شناختهشدهترین اختلال غذا خوردن است. عموماً در دوران نوجوانی یا جوانی ایجاد میشود و زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار میدهد. افراد مبتلا به بیاشتهایی معمولاً خود را دارای اضافه وزن میدانند، حتی اگر به طور خطرناکی دچار کمبود وزن باشند. این افراد تمایل دارند دائماً وزن خود را کنترل کنند، از خوردن انواع خاصی از غذاها اجتناب کنند و کالری مصرفی خود را به شدت محدود کنند. علائم رایج بیاشتهایی عصبی عبارتند از:
- در مقایسه با افراد با سن و قد مشابه، به طور قابل توجهی کم وزن هستند.
- الگوهای غذایی بسیار محدود دارند.
- ترس شدید از افزایش وزن یا رفتارهای مداوم برای جلوگیری از افزایش وزن، با وجود کمبود وزن
- تلاش بیوقفه برای لاغری و عدم تمایل به حفظ وزن سالم
- تاثیر زیاد وزن بر عزت نفس و اعتماد بنفس این افراد
- تصویر بدنی تحریف شده از خود، از جمله انکار کمبود وزن
- علائم وسواس اجباری نیز اغلب وجود دارد. به عنوان مثال، بسیاری از افراد مبتلا به بیاشتهایی اغلب درگیر افکار دائمی در مورد غذا هستند و برخی ممکن است با وسواس دستور غذاها را جمعآوری کنند یا غذا را احتکار کنند.
- چنین افرادی همچنین ممکن است در غذا خوردن در ملاء عام مشکل داشته باشند و تمایل شدیدی به کنترل محیط خود نشان دهند.
بیاشتهایی عصبی به طور رسمی به دو زیر گروه تقسیم میشود:
- نوع محدود کننده: افراد مبتلا به نوع محدود کننده فقط از طریق رژیم غذایی، روزه گرفتن یا ورزش زیاد، وزن کم میکنند.
- نوع پرخوری و پاکسازی: افراد مبتلا به پرخوری و پاکسازی ممکن است مقدار زیادی غذا یا خیلی کم بخورند. در هر دو مورد، پس از خوردن غذا، با استفاده از فعالیتهایی مانند استفراغ، مصرف ملینها یا دیورتیکها، یا ورزش بیش از حد، سعی به پاکسازی معده و عدم جذب مواد خورده شده توسط بدن میکنند.
بیاشتهایی عصبی میتواند برای بدن بسیار مضر باشد. با گذشت زمان، افرادی که مبتلا به این اختلال هستند، ممکن است نازک شدن استخوانها، ناباروری، شکننده شدن موها و ناخنها و رشد لایهای از موهای ظریف در سراسر بدن خود را تجربه کنند. در موارد شدید، بیاشتهایی عصبی میتواند منجر به نارسایی قلب، مغز یا چند عضو و مرگ شود.
خلاصه افراد مبتلا به بیاشتهایی عصبی ممکن است مصرف غذای خود را محدود کنند یا با رفتارهای مختلف اقدام به پاکسازی بدن و عدم جذب مواد غذایی خورده شده، توسط بدن کنند. آنها ترس شدیدی از افزایش وزن دارند، حتی زمانی که به شدت کمبود وزن دارند.
2- اختلال پرخوری عصبی
پرخوری عصبی یکی دیگر از اختلالات معروف غذا خوردن است. مانند بیاشتهایی، پرخوری عصبی در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی بیشتر شایع است و به نظر میرسد در بین مردان کمتر از زنان شایع باشد. افراد مبتلا به اختلال پرخوری عصبی اغلب در یک دوره زمانی خاص مقادیر زیادی غذا میخورند. پرخوری معمولاً تا زمانی ادامه می یابد که فرد به شدت سیر شود. در طی پرخوری، فرد معمولاً احساس میکند که نمیتواند غذا خوردن را متوقف کند یا میزان غذا خوردن را کنترل کند. پرخوری میتواند با هر نوع غذایی اتفاق بیفتد، اما بیشتر در مورد غذاهایی رخ میدهد که فرد معمولاً در حالت عادی از خوردن آن اجتناب میکند. سپس افراد مبتلا به پرخوری عصبی برای جبران کالری مصرفی و تسکین ناراحتی روده سعی در پاکسازی آن میکنند. رفتارهای رایج پاکسازی شامل استفراغ اجباری، روزهداری، ملینها، دیورتیکها، تنقیه و ورزش زیاد است. علائم اختلال پرخوری عصبی ممکن است بسیار شبیه به علائم بیاشتهایی عصبی باشد. با این حال، افراد مبتلا به پرخوری عصبی معمولاً به جای اینکه دچار کمبود وزن شوند، وزن نسبتاً طبیعی خود را حفظ میکنند. علائم رایج پرخوری عصبی شامل:
- دورههای مکرر پرخوری با احساس عدم کنترل
- دورههای مکرر رفتارهای پاکسازی نامناسب برای جلوگیری از افزایش وزن
- تاثیرپذیری بیش از حد اعتماد بنفس از شکل بدن و وزن
- ترس از افزایش وزن، با وجود داشتن وزن طبیعی
عوارض جانبی پرخوری عصبی ممکن است شامل التهاب و گلو درد، تورم غدد بزاقی، ساییدگی مینای دندان، پوسیدگی دندان، ریفلاکس اسید، تحریک روده، کم آبی شدید بدن و اختلالات هورمونی باشد. در موارد شدید، پرخوری عصبی همچنین میتواند باعث عدم تعادل در سطوح الکترولیتها مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم شود. این میتواند باعث سکته مغزی یا حمله قلبی شود.
خلاصه افراد مبتلا به پرخوری عصبی مقادیر زیادی غذا را در مدت زمان کوتاه میخورند و سپس پاکسازی میکنند. آنها با وجود داشتن وزن طبیعی از افزایش وزن میترسند.
3- اختلال پرخوری دورهای
اعتقاد بر این است که اختلال پرخوری دورهای یکی از شایعترین اختلالات غذا خوردن است. معمولاً در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی شروع میشود، اگرچه میتواند بعداً ایجاد شود. افراد مبتلا به این اختلال علائمی مشابه علائم پرخوری عصبی دارند. به عنوان مثال، آنها معمولاً مقادیر زیادی غذا را در دورههای زمانی نسبتاً کوتاه میخورند و در طول پرخوری احساس عدم کنترل میکنند. افراد مبتلا به اختلال پرخوری کالری را محدود نمیکنند یا از رفتارهای پاکسازی مانند استفراغ یا ورزش بیش از حد برای جبران پرخوری خود استفاده نمیکنند. علائم شایع اختلال پرخوری دورهای شامل:
- خوردن مقدار زیادی غذا به سرعت، مخفیانه و تا زمانی که احساس سیری ناراحت کننده نداشته باشد، علیرغم عدم احساس گرسنگی
- احساس عدم کنترل در طول دورههای پرخوری
- احساس ناراحتی، مانند شرم، انزجار، یا گناه، هنگام فکر کردن به رفتار پرخوری
- عدم استفاده از رفتارهای پاکسازی، مانند محدودیت کالری، استفراغ، ورزش بیش از حد، یا استفاده از ملین یا مدر برای جبران پرخوری
افراد مبتلا به اختلال پرخوری اغلب دارای اضافه وزن یا چاقی هستند. این ممکن است خطر عوارض پزشکی مرتبط با اضافه وزن مانند بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع 2 را افزایش دهد.
خلاصه افراد مبتلا به اختلال پرخوری دورهای به طور منظم و غیرقابل کنترل مقادیر زیادی غذا را در مدت زمان کوتاه مصرف میکنند. بر خلاف افراد مبتلا به سایر اختلالات خوردن، آنها اقدام به پاکسازی نمیکنند.
4- اختلال پیکا
پیکا یکی دیگر از اختلالات خوردن است که شامل خوردن چیزهایی میشود که غذا محسوب نمیشوند. افراد مبتلا به پیکا هوس مواد غیر خوراکی مانند یخ، خاک، گچ، صابون، کاغذ، مو، پارچه، پشم، سنگریزه، مواد شوینده لباسشویی یا نشاسته ذرت دارند. پیکا میتواند در بزرگسالان و همچنین کودکان و نوجوانان رخ دهد. گفته میشود، این اختلال بیشتر در کودکان، زنان باردار و افراد دارای ناتوانی ذهنی مشاهده میشود. افراد مبتلا به پیکا ممکن است در معرض خطر مسمومیت، عفونت، صدمات روده و کمبودهای غذایی باشند. بسته به مواد مصرف شده، پیکا ممکن است کشنده باشد. با این حال، برای در نظر گرفتن پیکا، خوردن مواد غیرغذایی نباید بخشی عادی از فرهنگ یا مذهب کسی باشد. بعلاوه، نباید از نظر همسالان یک عمل قابل قبول اجتماعی در نظر گرفته شود.
خلاصه افراد مبتلا به پیکا تمایل به خوردن مواد غیر خوراکی دارند. این اختلال ممکن است به ویژه بر کودکان، زنان باردار و افراد دارای ناتوانی ذهنی تأثیر بگذارد.
5- اختلال نشخوار
اختلال نشخوار یکی دیگر از اختلالات خوردن است که به تازگی شناخته شده است. این اختلال وضعیتی را توصیف میکند که در آن شخص غذایی را که قبلاً جویده و بلعیده است قی میکند، دوباره آن را میجود و سپس دوباره آن را میبلعد یا به بیرون تف میکند. این نشخوار معمولاً در 30 دقیقه اول پس از خوردن غذا رخ میدهد. برخلاف شرایط پزشکی مانند رفلاکس، این امر ارادی است. این اختلال میتواند در دوران نوزادی، کودکی یا بزرگسالی ایجاد شود. در نوزادان، بین 3 تا 12 ماهگی ایجاد میشود و اغلب خود به خود ناپدید میشود. کودکان و بزرگسالان مبتلا به این بیماری معمولاً برای رفع آن نیاز به درمان دارند. اگر در نوزادان برطرف نشود، اختلال نشخوار میتواند منجر به کاهش وزن و سوء تغذیه شدید شود که میتواند کشنده باشد.
خلاصه اختلال نشخوار میتواند افراد را در تمام مراحل زندگی تحت تاثیر قرار دهد. افراد مبتلا به این عارضه معمولاً غذایی را که اخیراً بلعیدهاند قی میکنند. سپس دوباره آن را میجوند و یا قورت میدهند یا تف میکنند.
6- اختلال اجتنابی/محدود کننده در مصرف غذا
اختلال مصرف غذای اجتنابی/ محدودکننده (ARFID) نام جدیدی برای یک اختلال قدیمی است. این اصطلاح جایگزین اختلالی میشود که قبلا به عنوان “اختلال تغذیه در دوران نوزادی و اوایل کودکی” شناخته میشد، تشخیصی که قبلا به کودکان زیر 7 سال اختصاص داشت. اگرچه ARFID به طور کلی در دوران نوزادی یا اوایل کودکی ایجاد میشود، اما میتواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد. علاوه بر این، در بین مردان و زنان به یک اندازه رایج است.
افراد مبتلا به این اختلال به دلیل عدم علاقه به غذا خوردن یا بیعلاقگی نسبت به بوها، طعمها، رنگها، بافتها یا دماهای خاص دچار اختلال در غذا خوردن میشوند.علائم رایج ARFID عبارتند از:
- پرهیز یا محدود کردن مصرف غذا که مانع از دریافت کالری یا مواد مغذی کافی در فرد میشود.
- عادات غذایی که با عملکردهای عادی اجتماعی تداخل دارند، مانند غذا خوردن با دیگران
- کاهش وزن یا رشد ضعیف برای سن و قد
- کمبود مواد مغذی یا وابستگی به مکملها یا تغذیه لولهای
مهم است که توجه داشته باشید که ARFID فراتر از رفتارهای عادی است، مانند غذا خوردن در کودکان نوپا یا مصرف کمتر غذا در بزرگسالان مسن. علاوه بر این، شامل پرهیز یا محدودیت غذاها به دلیل در دسترس نبودن یا اعمال مذهبی یا فرهنگی نمیشود.
خلاصه ARFID یک اختلال خوردن است که باعث کمخوری افراد میشود. این یا به دلیل عدم علاقه به غذا یا بیزاری شدید از ظاهر، بو یا مزه برخی غذاها است.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات خوردن قرار دارند؟
دختران و زنان جوان بیشتر از پسران و مردان جوان به بیاشتهایی یا پرخوری عصبی مبتلا میشوند، اما مردان نیز ممکن است اختلالات خوردن داشته باشند. اگرچه اختلالات خوردن میتواند در طیف سنی گسترده ای رخ دهد، اما اغلب در نوجوانان و اوایل دهه 20 زندگی ایجاد میشود. عوامل خاصی ممکن است خطر ابتلا به اختلال خوردن را افزایش دهند، از جمله:
- سابقه خانوادگی: اختلالات خوردن به طور قابل توجهی در افرادی که والدین یا خواهر و برادری دارند که دارای اختلال خوردن بودهاند، بیشتر رخ میدهد.
- سایر اختلالات سلامت روان: افراد مبتلا به اختلال خوردن اغلب دارای سابقه اختلال اضطراب، افسردگی یا اختلال وسواس فکری-اجباری هستند.
- رژیم گرفتن و گرسنگی: رژیم غذایی یک عامل خطر برای ابتلا به اختلال خوردن است. گرسنگی بر مغز تأثیر میگذارد و بر تغییرات خلقی، اضطراب و کاهش اشتها تأثیر میگذارد. شواهد قوی وجود دارد که بسیاری از علائم اختلال خوردن در واقع علائم گرسنگی هستند. گرسنگی و کاهش وزن ممکن است نحوه عملکرد مغز را در افراد آسیبپذیر تغییر دهد، که ممکن است رفتارهای محدود کننده غذایی را تداوم بخشد و بازگشت به عادات غذایی عادی را دشوار کند.
- فشار: رفتن به دانشگاه، نقل مکان، یافتن شغل جدید، یا یک مشکل خانوادگی و تغییر میتواند استرس را به همراه داشته باشد که ممکن است خطر ابتلا به اختلالات خوردن را افزایش دهد.
عوارض اختلالات خوردن چیست؟
اختلالات خوردن باعث ایجاد طیف گستردهای از عوارض میشود که برخی از آنها تهدید کننده زندگی هستند. هر چه اختلال خوردن شدیدتر یا طولانیتر باشد، احتمال بروز عوارض جدی بیشتر میشود، این عوارض میتواند شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات جدی سلامتی
- افسردگی و اضطراب
- افکار یا رفتار خودکشی
- مشکلات رشد و توسعه
- مشکلات اجتماعی و روابط
- اختلالات مصرف مواد
- مسائل کار و مدرسه
- مرگ
چگونه میتوان از ابتلا به اختلالات خوردن پیشگیری کرد؟
اگرچه هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از اختلالات خوردن وجود ندارد، در اینجا چند راهکار برای کمک به کودک شما در ایجاد رفتارهای تغذیهای سالم آورده شده است:
- از رژیم گرفتن در اطراف کودک خود اجتناب کنید.
- عادات غذایی خانواده ممکن است بر روابطی که کودکان با غذا ایجاد میکنند تأثیر بگذارد. خوردن وعدههای غذایی با هم این فرصت را به شما میدهد تا به کودک خود در مورد مشکلات رژیم غذایی بیاموزید و خوردن یک رژیم غذایی متعادل در وعدههای معقول را تشویق میکند.
- با فرزندتان صحبت کنید. برای مثال، وبسایتهای متعددی وجود دارند که ایدههای خطرناکی را تبلیغ میکنند، مانند مشاهده بیاشتهایی بهعنوان یک انتخاب سبک زندگی به جای یک اختلال خوردن. این بسیار مهم است که هرگونه تصور نادرستی از این قبیل را اصلاح کنید و با کودک خود در مورد خطرات انتخابهای ناسالم غذایی صحبت کنید.
- تصویر بدنی سالم را در کودک خود، در شکل یا اندازه او، پرورش دهید و تقویت کنید. با کودک خود در مورد تصویر خود صحبت کنید و به او اطمینان دهید که شکل بدن میتواند متفاوت باشد. از انتقاد از بدن خود در حضور فرزندتان بپرهیزید. پیامهای پذیرش و احترام میتواند به ایجاد عزت نفس سالم و انعطافپذیری کودک کمک کند.
- از پزشک کودک خود کمک بگیرید. در ویزیتهای کودک خود، پزشکان ممکن است بتوانند نشانههای اولیه اختلال خوردن را شناسایی کنند. به عنوان مثال، آنها میتوانند از کودکان در مورد عادات غذایی و رضایت از ظاهرشان در طول قرار ملاقاتهای معمول پزشکی سؤالاتی بپرسند. این ویزیتها باید شامل بررسی صدکهای قد و وزن و شاخص توده بدنی باشد که میتواند شما و پزشک فرزندتان را از هرگونه تغییر مهم آگاه کند.
- اگر متوجه شدید یکی از اعضای خانواده یا دوستی که به نظر میرسد علائم اختلال خوردن را نشان میدهد، در مورد نگرانی خود برای سلامتی او با آن فرد صحبت کنید. اگرچه ممکن است نتوانید از بروز اختلال خوردن جلوگیری کنید، اما دلسوزی ممکن است فرد را تشویق کند که به دنبال درمان باشد.